کشاورزی سنتی مانعی بر راه احیای دریاچه ارومیه
دانشیار گروه آب و مدیر کارگروه سازه و رودخانه طرح پایش دانشگاه ارومیه گفت: کشاورزی سنتی که شدیداً وابسته به آب است یکی از موانع ایجاد شده بر راه احیا و تثبیت دریاچه ارومیه است. دکتر حجت احمدی در گفت‌وگو با کانال اطلاع‌رسانی "همه با هم برای احیای دریاچه ارومیه" در دانشگاه ارومیه، با بیان اینکه ستاد احیای دریاچه ارومیه از نخستین روزهای آغاز فعالیت خود با برنامه‌ریزی یک طرح 10 ساله به دنبال تثبیت آب دریاچه در سطح اکولوژیک در این مدت زمان بود، اظهار داشت: بر اساس پیش‌بینی انجام شده، دو سال نخست این طرح که از سال 93 آغاز شد صرف تحقیقات مربوط به تثبیت آب دریاچه و سپس افزایش تراز آب شد.
وی افزود: مقدار آبی که وارد دریاچه می‌شد بسیار کم شده بود و هیچ راه حل زودبازدهی که به سرعت نتیجه بخش باشد وجود نداشت. بنابراین دوسال نخست برنامه‌های ستاد احیاء صرف عملیات زودبازده همچون لایروبی انهار و اتصال رودخانه‌های جنوب آذربایجان غربی که از مهمترین موارد برای تراز آب دریاچه ارومیه بودند صرف شد. دانشیار دانشکده کشاورزی ارومیه اظهار داشت: کشاورزی سنتی که شدیدا وابسته به آب است، از مهمترین موانع بر سر راه احیای دریاچه ارومیه است و در این زمینه نیازمند تغییر کشاورزی سنتی به مدرن هستیم که اگر چنین برنامه‌ها و تغییراتی در وسعت زیاد انجام شود صرفه جویی قابل ملاحضه‌ای در مصرف آب انجام می‌شود.
وی با بیان اینکه اجرا و عملیاتی کردن برخی طرح‌ها به موقع انجام نگرفت و از سویی اجرای تمام این طرح‌ها در مدت زمان تعیین شده کار مشکلی به نظر می‌آمد گفت: طرح انتقال آب از سد سیلوه و کانی سیب پیرانشهر یکی از طرح‌های اجرایی در زمینه احیای دریاچه ارومیه بود که متأسفانه بنا به دلایل مختلف دچار وقفه طولانی شد.
تبدیل 1500 هکتار از اراضی دیم به آبیاری در مهاباد
دانشیار دانشکده کشاورزی ارومیه با تشریح برنامه‌های ستاد احیای دریاچه ارومیه در زمینه سدسازی اظهار داشت: موفق و نتیجه‌بخش بودن برخی پروژه‌ها نیازمند تمرکز در این زمینه و تقویت آنان بود اما در این میان پروژه‌های دیگر همچون توسعه اراضی که سازمان جهاد کشاورزی به صورت مستقیم در آن مسئول بود و برنامه‌ریزی که طبق آن باید حق آبه‌ای که از تصفیه‌خانه مهاباد به رودخانه آنجا و سپس جاری شدن آن از مسیر این رودخانه به دریاچه ارومیه انجام نگرفت و با آن حجم آب که از تصفیه خانه مهاباد تخلیه شد 1500 هکتار از اراضی دیم را تبدیل به اراضی آبی تبدیل کردند چنین اقداماتی در نقاط مختلف استان نیز اجرا شد.
دکتر احمدی گفت: از دیگر مسائلی که سازمان‌ها از آن غافل شدند توسعه اراضی خصوصی بود که در آن خرده مالک‌ها سرچشمه‌ها و چشمه‌هایی را که رودخانه‌ها را تغذیه می‌کردند را منحرف کرده و در مناطق مرتفع که حق آبه نداشت و اراضی دیم و مرتعی بود باغاتی ایجاد کرده و از آب چشمه‌ها استفاده می‌کنند و متأسفانه این امر سبب کم آب شدن رودخانه‌هایی که از سرچشمه تغذیه می‌کنند، شد و این در حالی اتفاق افتاد که ستاد احیاء سعی در صرفه‌جویی آب سرچشمه‌ها در دشت‌های میاندوآب و ارومیه داشت.
وی افزود: مقدار زیاد آبی که از سرچشمه به واسطه اراضی شخصی مصرف شد سبب تغییر برنامه 10 ساله ستاد احیا دریاچه ارومیه شد اما اکنون نیز نمی‌توان مطمئن بود که این تغییرات می‌تواند تأثیر مثبتی در روند بهبود دریاچه ارومیه و سرنوشت نامعلوم آن ایجاد کند یا خیر.
احمدی کاهش مصرف آب را یکی از مهمترین برنامه‌های ستاد احیای دریاچه ارومیه عنوان کرد و اظهار داشت: معیشت کشاورزان از طریق کشت و زرع تأمین می‌شود که در این مسئله نیز ایجاد اشتغال جایگزین در زمینه‌های مختلف برای کشاورزان و تغییر معیشت کشاورز از کشت و زرع به شغل‌های دیگر از اقداماتی است که می‌توان از آن روش از مصرف مقدار زیادی آب جلوگیری کرد. احمدی هم‌چنین عملکرد ستاد احیای دریاچه ارومیه در این مدت را مطلوب و قابل دفاع ارزیابی کرد.
دانشیار دانشکده کشاورزی ارومیه اظهار داشت: کشاورزان آذربایجان غربی برای کمک در این زمینه بسیار راغب هستند اما با توجه به تأمین معیشت زندگی از راه کشاورزی خواستار ایجاد اشتغال جایگزین از سوی دولت هستند و دولت نیز می‌تواند علاوه بر ایجاد اشتغال جایگزین محصولات کشاورزی چون گندم را با هزینه بیشتری از کشاورزان خریداری کند که در این صورت آنان نیز برای کشت محصولات کم آب بر راغب‌تر می‌شوند.
اخیراً دانشگاه ارومیه به‌عنوان یک مرکز علمی اقدام به راه‌اندازی یک کانال تحلیلی-اطلاع‌رسانی در پیام‌رسان سروش و در ارتباط با احیای دریاچه ارومیه کرده است.
برای اطلاعات بیش‌تر به آدرس کانال مراجعه شود:
@ehya_urmialake
گالری تصاویر: